Bài 5 dinh dưỡng nitơ ở thực vật là một phần kiến thức thú vị trong sinh học 11. Qua bài viết dưới đây, Gockhampha.edu.vn.COM.VN sẽ cùng bạn tìm hiểu về dinh dưỡng nitơ ở thực vật, cũng như quá trình cây hấp thụ nitơ ở thực vật. Hãy cùng chúng mình tìm hiêu nhé.
Bạn đang đọc: Tìm hiểu bài 5 dinh dưỡng nitơ ở thực vật – Sinh học 11
Contents
Bài 5 dinh dưỡng nitơ ở thực vật và vai trò của nguyên tố nitơ
Nitơ là một nguyên tố quen thuộc và chiếm một phần không nhỏ trong bầu khí quyển. Vậy đối với thực vật, nitơ có vai trò gì?
Cách cây hấp thụ nitơ
Nitơ với công thức hóa học N là một nguyên tố vô cùng cần thiết với đa số loài thực vật. Chúng cung cấp các khoáng chất và dinh dưỡng thiết yếu cho cây. Trong tự nhiên, nitơ thường được cây hấp thụ thông qua bộ phận là rễ cây.
Vậy trong tự nhiên, cây hấp thụ nitơ ở dạng nào? Có 2 dạng của nitơ được cây hấp thụ đó là dưới dạng (NH_{4}^{+}) và (NO_{3}^{-}). Khi được hấp thụ vào cây, (NO_{3}^{-}) sẽ được khử và tạo thành (NH_{4}^{+}).
Vai trò của nitơ đối với thực vật
Để hiểu rõ hơn về bài 5 dinh dưỡng nitơ ở thực vật, chúng ta cần nắm rõ vai trò của nitơ. Với các loài thực vật, nitơ có những vai trò chủ yếu nào?
Để chia vai trò của nitơ, người ta phân thành 2 nhóm, đó là vai trò chung và vai trò riêng. Trong đó, vai trò chung là đảm bảo cho cây phát triển tốt hơn, tránh trường hợp thiếu chất dẫn tới úa lá hoặc còi cọc.
Đối với vai trò riêng của nitơ lại được chia thành 2 loại, đó là vai trò cấu trúc và vai trò điều tiết. Trong đó:
- Vai trò cấu trúc của nitơ: tham gia vào quá trình cấu tạo nên các phân tử quan trọng như protein, diệp lục hay các enzim… Đồng thời, nitơ còn có trong các chất điều hòa sinh dưỡng ở cây.
- Vai trò điều tiết của nitơ: tham gia điều tiết các quá trình trao đổi chất của tế bào, qua đó có ảnh hưởng lớn tới hoạt động mạnh, yếu của tế bào.
Quá trình đồng hóa nitơ ở thực vật
Vậy sao khi được cây tiếp nhận, nitơ sẽ được hấp thụ và xử lý như thế nào? Cây hấp thụ nitơ ở 2 dạng là (NH_{4}^{+}) và (NO_{3}^{-}). Quá trình xử lý nitơ của cây được gọi với tên gọi khác là quá trình đồng hòa. Theo đó, quá trình này gồm 2 loại, đó là khử nitrat (left ( NO_{3}^{-} right )) và đồng hóa amon (left ( NH_{4}^{+} right )).
Quá trình khử nitrat
Đây là quá trình cây sẽ chuyển hóa (NO_{3}^{-}) thành (NH_{4}^{+}) với sự tham gia của các enzim. Việc này sẽ được thực hiện ở rễ cây thông qua sơ đồ từ (NO_{3}^{-}) sẽ khử thành (NO_{2}^{-}) và cuối cùng là (NH_{4}^{+}).
(NO_{3}^{-}rightarrow NO_{2}^{-}rightarrow NH_{4}^{+})
Tuy nhiên, để quá trình khử nitrat có thể diễn ra, cây cần 2 điều kiện, đó là phải có các enzim đặc hiệu để xúc tác cho những phản ứng khử. Đồng thời, các enzim đó có lực khử mạnh.
Quá trình đồng hóa amôn
Phức tạp hơn quá trình khử nitrat, quá trình đồng hóa amôn được thực hiện thông qua 3 con đường:
- Amin hóa trực tiếp các axit xêtô: đây là quá trình axit xêtô kết hợp với (NH_{4}^{+}) để tạo thành axit amin.
- Chuyển vị amin: trong quá trình này, các axit xêtô sẽ kết hợp với axit amin để tạo thành axit xêtô mới và axit amin mới.
- Hình thành amin: đây là quá trình liên kết các phân tử amoniac (NH_{3}). để tạo thành axit amin đicacbonxylic.
Tìm hiểu thêm: Biện pháp đấu tranh sinh học là gì? Những biện pháp đấu tranh sinh học hiện nay
Nguồn cung cấp nitơ tự nhiên cho cây
Để có thể đồng hóa nitơ, cây cần hấp thụ đủ lượng nitơ cần thiết. Vậy bên cạnh những nguồn nhân tạo do con người tạo ra, có những nguồn tự nhiên nào cung cấp nitơ cho cây?
Nguồn cung cấp nitơ tự nhiên cho cây là thường có 2 nguồn chính: thông qua đất và qua không khí. Trong bài 5 dinh dưỡng nitơ ở thực vật, chúng ta cũng thấy được nitơ tồn tại ở những dạng sau
Nitơ trong không khí
Trong không khí, nitơ thường tồn tại dưới 2 dạng chủ yếu là (N_{2}). Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có một số phân tử nitơ tồn tại ở dạng (NO_{2}), NO với số lượng ít.
Tuy nhiên, cây không tự hấp thụ được (N_{2}), (NO_{2}) hay NO mà phải có sự chuyển hoá thành (NH_{3}) thì cây mới hấp thụ được. Sự chuyển hóa này thường được thực hiện bởi các vi sinh vật. Một trong những cách chuyển hóa này được gọi là cố định nitơ khí quyển.
Vậy quá trình cố định nitơ khí quyển diễn ra thế nào? Thông thường, các vi sinh vật sẽ biến các nitơ phân tử trong không khí thành các loại đạm dễ tiêu trong đất để cây dễ hấp thụ hơn. Công thức biểu thị sự cố định nitơ khí quyển là như sau:
(Nequiv Nrightarrow NH=NHrightarrow NH_{2}- NH2rightarrow 2NH_{3})
Ngoài ra, chúng ta cần lưu ý, với các dạng nitơ trong không khí, chỉ có (N_{2}) là tốt với thực vật, còn NO và (NO_{2}) lại là những chất có hại với cây trồng.
Nitơ trong đất
Nitơ trong đất được chia thành 2 dạng chủ yếu, đó là nitơ vô cơ, gồm (NH_{4}^{+}) và (NO_{3}^{-}). Đây là những chất có trong muối khoáng tự nhiên trong đất. Dạng thứ 2 là nitơ hữu cơ trong xác các loài động vật, vi sinh vật…. Nito trong xác thực vật là dạng nào? Trong bài 5 dinh dưỡng nitơ ở thực vật trong sách giáo khoa cũng đã đề cập đến vai trò của nitơ trong đất
Đối với các dạng nitơ khoáng, cây có thể trực tiếp hấp thụ mà không cần quá trình cố định. Tuy nhiên, cây không thể tự hấp thụ nitơ trong xác sinh vật mà cũng cần có sự chuyển đổi giống như nitơ trong không khí vậy.
>>>>>Xem thêm: Tìm hiểu quá trình phiên mã trong phân tử ADN
Vậy là chúng ta đã tìm hiểu xong bài 5 dinh dưỡng nitơ ở thực vật rồi. Đây là một phần kiến thức quan trọng, vì thế, trong chương trình sinh học 11, chúng ta vẫn tiếp tục được học thêm về phần kiến thức này, đó là dinh dưỡng nitơ ở thực vật bài 6. Nếu có bất cứ thắc mắc gì về việc cây hấp thụ nitơ ở thực vật, hãy để lại nhận xét để chúng ta cùng nhau tìm ra lời giải nhé.
