Nếu các bạn là một fan của những bộ phim kinh dị, chắc chắn các bạn đã từng nghe qua cụm từ “cô đồng”. Vậy chính xác cô đồng là gì và liệu cô đồng có phải là một dấu hiệu của việc mê tín dị đoan? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Bạn đang đọc: Cô đồng là gì? Ai có thể làm cô đồng? Ý nghĩa của việc hầu đồng
Contents
Cô đồng là gì?
“Cô đồng” là một thuật ngữ trong văn hóa dân gian của Việt Nam và Cô đồng cũng thường được xem là thần bảo hộ cho một vùng đất, một cộng đồng hay một gia đình nào đó. Bên cạnh đó, Cô đồng còn được cho là một trong những thực thể tâm linh vô cùng quan trọng và cũng thường được tôn thờ trong các nghi lễ, đặc biệt là ở làng quê.
Không chỉ là người bảo vệ, giám sát, mà Cô đồng còn được xem là người trung gian kết nối giữa người sống và thế giới tâm linh. Cô đồng có thể truyền đạt các thông điệp của những thần linh khác đến với người dân, cộng đồng hoặc cũng có thể nhờ vào khả năng giao tiếp này để giúp đỡ người dân giải quyết những vấn đề của họ.
Vào những ngày lễ truyền thống ở Việt Nam như Tết Nguyên Đán, đêm Rằm, đêm Trung Thu hay ở những đền hội của mỗi làng, sẽ rất dễ bắt gặp hình ảnh người dân tổ chức những nghi lễ để tôn vinh Cô đồng.
Tuy nhiên, việc quá tôn thờ Cô đồng cũng có thể dẫn đến những hành vi tín ngưỡng và tôn giáo bất hợp pháp. Vậy nên việc tôn thờ Cô đồng, nên được diễn ra đúng theo quy định của pháp luật để có thể đảm bảo an toàn cho cộng đồng, cũng như bảo tồn được giá trị văn hóa của dân tộc Việt Nam.
Ai có thể làm cô đồng?
Cô đồng theo truyền thống văn hóa dân gian của người Việt Nam là một người phụ nữ có khả năng giao tiếp, nói chuyện với thế giới tâm linh. Tuy nhiên, không phải ai cũng có khả năng trở thành Cô đồng.
Để có thể trở thành Cô đồng, trước nhất người đó cần có khả năng kết nối với thế giới tâm linh, khả năng tiên tri, nghe và truyền đạt các thông tin, thông điệp từ thế giới tâm linh. Bên cạnh đó, họ cũng cần có sự tử tế, trung thực, kiên nhẫn, can đảm và tâm địa hướng thiện.
Tác dụng của việc hầu đồng
Đối với xã hội
Những buổi nghi lễ hầu đồng còn được xem như là một cách thể hiện truyền thống truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc. Bên cạnh đó, những buổi hầu đồng cũng để cho người dân cầu mong mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa.
Trong quá trình hầu đồng, khi lễ nhạc chầu văn cất lên sẽ mang đến cho người tham dự một không gian tâm linh với không chỉ sự uy nghiêm mà còn có những giá trị văn hóa thiêng liêng và cao đẹp mà ông cha ta để lại. Có thể nói các bài văn khấn hầu đồng chính là một kho tàng văn hóa, nhân văn khổng lồ của dân tộc Việt Nam.
Qua đó, có thể thấy được rằng hầu đồng là một nghi lễ mang đến sự đoàn kết cho các tôn giáo và các tầng lớp trong xã hội.
Đối với thanh đồng
Nếu các bạn đã từng một lần tham dự các buổi hầu đồng, thì chắc hẳn các bạn đều sẽ cảm thấy ấn tượng với ngoại hình xinh đẹp của những cô hầu. Không chỉ vậy, trong quá trình tham dự các bạn cũng sẽ cảm nhận được những luồng Thánh khí bao trùm lên ngôi đền.
Những luồng Thánh khí này như một cách để con người có thể trở về với cội nguồn, để nhận được sự che chở của cha mẹ, giải phóng những nguồn năng lượng xấu khỏi cơ thể và tiếp nhận luồng năng lượng mới. Nên sau mỗi vấn hầu, đồng nhân thường sẽ cảm thấy khỏe mạnh, linh hoạt và sắc mặt cũng trở nên hồng hào hơn.
Đối với gia tiên
Trong các buổi hầu đồng, không chỉ có những đồng nhân mới được nhận lợi lạc mà tất cả những người đến tham dự và gia tiên đã khuất của họ cũng sẽ được thánh thần ban phát tài lộc.
Vì thế, trong các buổi hầu đồng, gia tiên đã khuất cũng sẽ vô cùng hoan hỉ khi được đi cùng con cháu để hầu hạ cho các vị thánh thần. Gia tiên sẽ cầu tấu đối cho con cháu mình, và gia đình nào có vong linh đi theo hầu Thánh sẽ được trợ độ rất nhiều.
Đối với người tham gia buổi hầu đồng
Hầu đồng không chỉ đơn thuần là một hình thức lễ nghi diễn xướng như chúng ta thường thấy, mà trong các buổi hầu đồng thông qua các Cô đồng, hình ảnh những vị Thánh được lịch sử ghi danh, được dân gian kính trọng và ngưỡng mộ đã được tái hiện lại.
Nhờ vào việc nhập hồn vào các “ghế đồng”, mà các vị Thánh sẽ tiếp dẫn những lời vàng ngọc cho chúng sinh vận dụng vào cuộc sống để có thể tu nhận tích đức, tâm hướng thiện, để các chúng sinh thỏa mãn được niềm mong ước được thăng hoa cùng giới thần tiên. Hay chỉ đơn giản là sẽ nhận được phước lành từ các vị Thánh.
Hầu đồng có mê tín không?
Vì hầu đồng từng bị coi là mê tín dị đoan và bị cấm đoán, nên hầu hết cộng đồng vẫn chưa hiểu được hết về nghi thức này và xem hầu đồng như một hoạt động mê tín dị đoan, vi phạm pháp luật.
Tuy nhiên, hiện nay việc ca hát và văn học đã được xem là nghệ thuật. Trong tín ngưỡng thờ Mẫu, lên đồng là một trong các nghi thức quan trọng nhất. Hầu đồng là một hình thức diễn xướng tâm linh, là một bảo tàng sống của văn hóa Việt Nam.
Trong khi đó, mê tín dị đoan là việc các bạn đặt niềm tin vào những thứ mơ hồ, không có thật và trái với tự nhiên. Mê tín dị đoan thường xuất hiện chủ yếu trong lĩnh vực tâm linh và thường sẽ có ảnh hướng xấu đến cá nhân, gia đình và cộng đồng về thời gian, sức khỏe, tiền bạc,…
Mê tín dị đoan là một hành vi mang hướng tiêu cực, không giống với ý nghĩa tích cực của việc thờ cúng tổ tiên, thần linh. Đối với hành vi hành nghề mê tín dị đoan, theo Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định, tội hành nghề mê tín dị đoan tại điều 320 sẽ bị phạt tù ở mức cao nhất là 10 năm.
Cô đồng sẽ thực hiện nghi thức ở đâu?
Đa phần, các nghi lễ Hầu đồng sẽ được tổ chức tại các đền thờ, cung điện và thường sẽ được tổ chức vào những dịp đặc biệt hay vào những ngày quan trọng:
- Cung nữ: Sau đêm giao thừa.
- Lễ hội Hầu Thượng Nguyên: Tháng 1.
- Hầu Như Hạ: Tháng 4.
- Lễ hội Hồ Chí Minh: Tháng 7.
- Liên hoan cuối năm: Tháng 12.
- Lễ hội hải cẩu: 25 tháng Chạp hằng năm.
- Giỗ mẹ của Quingmao: Tháng 3.
- Giỗ vua Bá Hải, Dequing Chen,…: Tháng 8.
Bên cạnh đó, những nghi lễ Hầu đồng này cũng có thể tùy thuộc vào từng ngôi chùa, phủ hay đồng mà sẽ có những nghi lễ riêng được diễn ra quanh năm:
- Lễ trao Huy chương Đồng
- Lễ dựng đồng
- Lễ cúng quýt Tam Phủ
- Lễ tế ông Hoàng Bảy
- Lễ hầu quan Trần triều
- Lễ hành hương đền Bắc Lệ
Tìm hiểu thêm: Đơn vị kgf/cm2 là gì? Đổi đơn vị áp suất kgf/cm2 sang Pa, Bar
Tìm hiểu về một trình tự của một giá đồng
Thay Lễ phục
Vì mỗi vị Thánh đều sẽ có những trang phục với từng màu sắc riêng biệt tùy theo từng Phủ, từng gốc tích sắc tộc gốc, phẩm hàm. Nên khi làm lễ sẽ cần phải thay lễ phục cho phù hợp với vị Thánh đó.
Dâng hương hành lễ
Dâng hương hành lễ là một nghi thức bắt buộc phải thực hiện dù ở bất kỳ giá đồng nào. Khi thực hiện nghi thức tay trái người hầu đồng sẽ cầm một bó nhang đã đốt sẵn, được bọc trong một chiếc khăn có tấm hương. Còn tay phải sẽ rút một nén nhang rồi huơ lên bó nhang và làm động tác phù phép mà ngôn ngữ hầu đồng hay gọi là khai nông, với mục đích diệt trừ tà ma.
Lễ thánh giáng
Khi hầu đồng có dấu hiệu Thánh nhập vào, thì buông những nén hương đang cầm ở tay chắp, sau đó nghiêng mình và ra hiệu vị Thánh đó thuộc thứ bậc nào.
Có hai hình thức thánh giáng:
- Giáng trùm khăn (hầu tráng mạn): Đây là hình thức với các giá Thánh Mẫu – người chỉ đến chứng giám rồi đi ngay.
- Giáng mở khăn: Đây là hình thức với các hàng quan trở xuống.
Múa đồng
Múa đồng được xem là một hình thức diễn xướng được cách điểm hóa và là hình thức khẳng định thần linh đã thực sự nhập vào cơ thể người hầu đồng. Những động tác múa đồng tuy có điểm khác nhau theo từng vị Thánh, tuy nhiên nhìn chung thì chúng đều là những điệu múa đơn giản.
Ở mỗi động tác múa của giá đồng trong một giá chầu, thường phản ánh con người thật của vị Thánh giáng đồng và thường sẽ thay đổi theo đặc điểm của “giá đồng”.
Cụ thể:
- Giá đồng quan: Múa cờ, múa kiếm, long đao, kích.
- Giá các chầu bà: Múa quạt, múa mồi, múa tay không.
- Giá đồng ông hoàng: Múa khăn tấu, múa tay không, múa cờ.
- Giá các cô: Múa quạt, múa hoa, chèo đò, múa thêu thùa, múa khăn lụa, múa đàn, múa tay không.
- Giá các cậu: Múa hèo, múa lân…
Ban Lộc và nghe Văn chầu
Sau khi đã thực hiện bài múa đồng, các Thánh thường sẽ ngồi nghe cung văn hát, kể lại các sự tích, lai lịch của những vị Thánh đang giáng. Với các giá ông hoàng thì sẽ nghe cung văn ngâm những bài thơ cổ.
Các vị Thánh sẽ biểu hiện sự hài lòng bằng động tác về gối và thưởng tiền cho cung văn. Cũng trong lúc này, Thánh sẽ dùng những thứ người hầu đồng dâng như rượu, thuốc lá, trầu, nước,…
Những thứ mà Thánh sử dụng phải dùng làm nghi thức khai cương (khai quang) cho thanh sạch. Khi đó, những người ngồi dự chung quanh sẽ đến gần để cầu xin hay nghe Thánh phán truyền và đây cũng là lúc Thánh phát lộc.
Thánh thăng
Sau cùng chính là dấu hiệu Thánh thăng – dấu hiệu các Thánh thoát khỏi người hầu đồng. Khi đó, người hầu đồng sẽ ngồi yên, hai bàn tay bắt chéo trước trán quạt và che lên đỉnh đầu, người các hầu đồng sẽ khẽ rung lên.
Lúc này, hai người phụ hầu đồng sẽ cấp tốc phủ khăn diện lên người hầu đồng, các cung văn sẽ nổi nhạc và hát điệu Thánh xa giá hồi cung để báo hiệu một giá đồng đã kết thúc.
Giải đáp các thắc mắc liên quan đến cô đồng, hầu đồng
Cô đồng có lấy chồng không?
Vì Cô đồng được xem là một thực thể tâm linh và không phải là một người bình thường, vậy nên cuộc sống của Cô đồng cũng sẽ không giống những người bình thường khác. Do đó, khái niệm lấy chồng hay kết hôn sẽ không thể áp dụng cho Cô đồng.
Yêu cô đồng có sao không?
Thật chất yêu Cô đồng là một khái niệm không thực tế và không phù hợp với đạo lý cũng như giá trị văn hóa của người Việt Nam. Bên cạnh đó, việc tôn thờ Cô đồng cũng cần được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật và cần phải tôn trọng giá trị văn hóa dân gian của người Việt Nam.
Hầu đồng có thật không?
Hầu đồng chỉ là một kiểu của mê tín dị đoan, tại những buổi hầu đồng, các nhà hiền triết và các vị thần sẽ nhập vào thanh đồng để truyền đạt giáo lý của họ. Theo quan điểm khoa học, việc gọi linh hồn nhập thể, không thể khẳng định là việc đó có thật hay không. Vậy nên, hầu đồng hiện nay vẫn còn là một bí ẩn.
Những ai có thể lên hầu đồng?
Hầu hết những người lên hầu đồng sẽ là những người vì gia sản thừa kế, hoàn cảnh riêng của mình. Những người có lẽ thường, và không tuân theo thánh hiền sẽ thường xuyên bị ốm đau, bệnh tật hay việc làm ăn gặp khó khăn.
Những người như thế này sẽ bị gọi là nghiệp “lưu đày”, họ thường sẽ bị lưu đày bởi Đức Thánh Linh. Sau khi tham gia các buổi hầu đồng, cơ thể của người tham dự thường sẽ được phục hồi tốt, công việc làm ăn cũng trở nên suôn sẻ và thuận lợi hơn.
>>>>>Xem thêm: UI UX là gì? Sự khác biệt giữa thiết kế UI và UX
Sau khi xem xong bài viết vừa rồi, Dinhnghia hy vọng rằng các bạn đã hiểu rõ hơn về khái niệm cô đồng là gì, cũng như sẽ giúp các bạn có thể giải đáp được một số thắc mắc liên quan đến cô đông. Hãy theo dõi Dinhnghia để biết được thêm nhiều thông tin bổ ích khác nhé!
