Phương trình hóa học là khái niệm đầu tiên bạn cần nắm vững nên muốn học tốt môn hóa bởi nó là bước quan trọng để giải một bài tập hóa học. Hãy cùng Gockhampha.edu.vn.COM.VN đi sâu vào tìm hiểu về phương trình hóa học là gì và những kiến thức liên quan đến phương trình hóa học nhé!
Bạn đang đọc: Phương trình hóa học là gì? Cách lập và cân bằng phương trình
Contents
Phương trình hóa học là gì?
Phương trình hoá học là những phương trình biểu diễn phản ứng hóa học hay sự phản ứng giữa các chất hoặc hợp chất với nhau. Trong một phương trình hoá học sẽ bao gồm các chất tham gia, chất xúc tác và các chất được tạo thành khi phản ứng kết thúc.
Dựa vào phương trình hoá học có thể nhận biết được tỷ lệ về số nguyên tử và phân tử của các chất tham gia vào phản ứng hoá học.
Cách lập phương trình hóa học
Để lập được phương trình hóa học hoàn chỉnh, ta thực hiện các bước như sau:
- Bước 1: Viết sơ đồ phản ứng với các chất tham gia, chất xúc tác, điều kiện phản ứng (điều kiện tiêu chuẩn hay điều kiện thường, nhiệt độ là bao nhiêu,…) và cuối cùng là các chất tạo thành dưới dạng công thức hoá học đúng của chúng.
- Bước 2: Cân bằng phương trình hóa học bằng cách cân bằng tỷ lệ số nguyên tử hay phân tử các cặp chất tham gia và sản phẩm sao cho hoàn chỉnh nhất, đảm bảo đúng định luật bảo toàn.
- Bước 3: Hoàn thành phương trình hóa học mô tả phản ứng.
Lưu ý:
- Các chất tham gia sẽ luôn nằm ở vế trái của phương trình. Ngược lại, các chất tạo thành sẽ nằm ở phía còn lại. Mũi tên trong phương trình hoá học thường đi theo chiều từ trái sang phải (trừ trường hợp phản ứng thuận nghịch sẽ bao gồm hai mũi tên ngược hướng nhau).
- Không thể thay đổi công thức hoá học của các chất mà chỉ được phép thêm hệ số nguyên dương hoặc biểu thức đại số có hằng số hay tham số là số nguyên dương vào phương trình.
- Nếu hệ số cần thêm trong phương trình là 1 thì không cần viết thêm hệ số ở phía trước chất tham gia hoặc chất thành phẩm.
Ví dụ:
Lập phương trình hóa học cho phản ứng hóa học sau: photpho + oxi → điphotpho pentaoxit (P2O5)
- Bước 1: Sơ đồ của phản ứng: P + O2 —> P2O5
- Bước 2: Đặt hệ số thích hợp trước từng công thức. Ta thấy số nguyên tử P và O đều không bằng nhau, nhưng nguyên tố oxi có số nguyên tử nhiều hơn. Ta bắt đầu từ nguyên tố này. Trước hết làm chẵn số nguyên tử O ở bên phải, đặt hệ số 2 trước P2O5 ta được:
P + O2 → 2P2O5
Bên trái cần có 4P và 10O hay 5O2, các hệ số 4 và 5 là thích hợp
- Bước 3: Viết phương trình hóa học: 4P + 5O2 → 2P2O5
Cách cân bằng phương trình hóa học
Phương pháp nguyên tử – nguyên tố
Khi cân bằng phương trình này, ta viết các đơn chất dưới dạng nguyên tử riêng biệt, sau đó lập luận qua một số bước đơn giản.
Ví dụ:
Cân bằng phản ứng: P + O2 -> P2O5
Ta viết: P + O → 2P2O5
Để tạo thành 1 phân tử P2O5 cần 2 nguyên tử P và 5 nguyên tử O.
Tức là: 2P + 5O -> P2O5
Tuy nhiên phân tử oxi bao gồm 2 nguyên tử, như vậy nếu lấy 5 phân tử oxi tức là số nguyên tử oxi sẽ tăng lên gấp đôi. Đồng thời số nguyên tử P và số phân tử P2O5 cũng sẽ tăng lên 2 lần, tức 4 nguyên tử P và 2 phân tử P2O5.
Do đó phương trình hoàn chỉnh sẽ là 4P + 5O2 → 2P2O5
Tìm hiểu thêm: Nhôm là gì? Những điều cần biết về Vai trò và Tính chất của nhôm
Phương pháp chẵn – lẻ
Đây là phương pháp thêm hệ số vào trước các chất có chỉ số lẻ với mục đích làm chẵn số nguyên tử của nguyên tố đó.
Ví dụ:
Cân bằng phương trình hóa học: P + O2 -> P2O5
Trong phản ứng trên, nguyên tử Oxi ở vế trái là 2 và vế phải là 5, nếu muốn nguyên tử ở cả 2 vế bằng nhau ta thêm số 2 trước P2O5. Khi đó số nguyên tử của Oxi ở vế phải là chẵn, sau đó thêm 5 vào trước O2. Như vậy nguyên tử Oxi ở 2 vế bằng nhau.
Tương tự với nguyên tử Photpho, nếu muốn 2 vế bằng nhau ta chỉ cần đặt 4 trước P ở vế trái.
Như vậy phương trình hóa học sẽ là: 4P + 5O2 → 2P2O5
Ý nghĩa của phương trình hóa học
Phương trình hóa học cho ta biết tỉ lệ về số nguyên tử, số phân tử giữa các chất cũng như từng cặp chất trong phản ứng. Tỉ lệ này bằng đúng tỉ lệ hệ số mỗi chất trong phương trình.
Ví dụ:
Trong phương trình phản ứng: 4P + 5O2 → 2P2O5
Tỉ lệ số nguyên tử P : số phân tử O2 : số phân tử P2O5 = 4 : 5 : 2
>>>>>Xem thêm: Nước cứng là gì? Tìm hiểu dấu hiệu nhận biết và cách làm mềm
Bài viết vừa chia sẻ đến các bạn những thông tin cơ bản về phương trình hóa học, cách lập và cân bằng phương trình. Hy vọng bạn đã có những kiến thức bổ ích và hẹn gặp lại ở những bài viết sau nhé!
